Агульнаўжывальныя Абмежаванага ўжытку Дыялектная лексiка Спецыяльная лексiка Жаргонная лексiка Азон Шрыфт Гаспадарка Плошча Лета Школа Перадаваць Нямашака Дзiценак Аптычны дыск Камп’ютэрны вiрус Санорны гук Мiкраэлектронiка Зубарыць Стукач Фiлонiць
Заданне 2. Прывядзiце прыклад навуковага тэксту. Выявiце: а) тыповыя лексiка-граматычныя сродкi арганiзацыi гэтага тэксту (абстрактныя назоўнiкi, назоўнiкi роднага склону, зваротныя дзеясловы, неасабова-прэдыкатыўныя словы, аддзеяслоўныя назоўнiкi); б) тыповыя лексiка-сiнтаксiчныя канструкцыi.
На сённяшні час існуе шмат варыянтаў прылад, што дазваляюць кіраваць камп’ютэрам з дапамогай пульту дыстанцыйнага кіравання (ДК). У часы панавання Windows 98 самымі папулярнымі сярод іх былі бескантролерныя ўстройствы, якія складаліся з інфрачырвонага(ІЧ) прыёмніка, рэзістара, кандэсатара і стабілітрона. Пад гэтай аперацыйнай сістэмай(АС) такія ўстройствы працавалі даволі надзейна, каштавалі мала і цалкам заслужана з’яўляліся лепшым выбарам непатрабавальнага карыстальніка. Пераход на новыя аперацыйныя сістэмы Windows 2000/XP выявіў істотны недахоп такіх прыстасаванняў – дрэнную сумяшчальнасць шматзадачнага ядра АС і драйвера прыстасавання, які дэкадзіруе ІЧ-сігналу рэжыме рэальнага часу. Павышэнне прыярытэту працэсу драйвера вышэй нармальнага прыводзіць да таго, што ІЧ-сігнал, які выпраменьвае пульт, вызначаецца больш устойліва, але разам з тым гэта замаруджвае работу АС. Для пераадольвання гэтага недахопу неабходна было функцыю дэкадзіравання ІЧ-сігналу пералажыць з цэнтральнага працэсара на само прыстасаванне. У выніку былі распрацаваны ўстройствы на базе мікракантролераў, што дазволіла не толькі ўстраніць вышэйназваны недахоп, але і расшырыць сэрвіс, які прапаноўваецца такімі ўстройствамі.
Тыповыя лексiка-граматычныя сродкi арганiзацыi гэтага тэксту: а) абстрактныя назоўнiкi: недахоп, сумяшчальнасць, павышэнне, пераадольванне, функцыя; б) назоўнiкi роднага склону: прылад, пульту ДК, панавання, карыстальнiка; в) зваротныя дзеясловы: складалiся, з’яўляліся, прапаноўваецца; г) аддзеяслоўныя назоўнiкi: панаванне, сумяшчальнасць, павышэнне, дэкадзiраванне. Тыповыя лексiка-сiнтаксiчныя канструкцыi: а) складаназалежныя сказы з рознымi вiдамi сувязi: Пераход на новыя аперацыйныя сістэмы Windows 2000/XP выявіў істотны недахоп такіх прыстасаванняў – дрэнную сумяшчальнасць шматзадачнага ядра АС і драйвера прыстасавання, які дэкадзіруе ІЧ-сігналу рэжыме рэальнага часу. У выніку былі распрацаваны ўстройствы на базе мікракантролераў, што дазволіла не толькі ўстраніць вышэйназваны недахоп, але і расшырыць сэрвіс, які прапаноўваецца такімі ўстройствамі. б) словазлучэннi-тэрмiны: дыстанцыйнае кіраванне, бескантролерныя ўстройствы, аперацыйная сістэма, цэнтральны працэсар.
Заданне 3. Вызначце стыль тэксту пры дапамозе прыведзеных сказаў. Знайдзiце моўныя памылкi. Выпраўце iх. Камп`ютарны вiрус – гэта спецыяльна напiсаная невялiчкая па памерах праграма, якая можа “прыпiсваць” сябе да iншых праграм, а таксама дзень пры днi выконваць розныя непажаданыя дзеяннi на камп`ютары. Бяда, калi такая праграма пачынае работу… Стыль – навуковы. Камп`ютарны вiрус – гэта спецыяльна напiсаная невялiкая па памерах праграма, якая можа “прыпiсваць” сябе да iншых праграм, а таксама выконваць розныя непажаданыя дзеяннi на камп`ютары. Калi такая праграма пачынае работу, гэта можа дрэнна паўплываць на працу камп`ютара.
Заданне 4. Складзiце тэзiсны план тэксту па спецыяльнасцi (на выбар студэнта).
Аб спецыяльнасцi «Iнфармацыйныя тэхналогii i сiстэмы ў эканомiцы».
Паняцце “інфармацыйныя тэхналогіі” (далей IT) як тэрмін інфарматыкі сфарміравалася напрыканцы 80-х гадоў і сёння з’яўляецца шырока распаўсюджаным у навуковай літаратуры, г. зн. навуковых тэорыях і практычных распрацоўках, навукова-папулярных выданнях для абазначэння шырокага класу штучных сістэм, рэалізаваных на аснове вылічальнай тэхнікі. ІТ маюць справу з выкарыстаннем кампутаров і праграмнага забеспячэння для захоўвання, пераўтварэнні, абароны, апрацоўкі, перадачы і атрыманні інфармацыі. Адмыслоўцаў па кампутарнай тэхніцы і праграмаванню часта завуць ІТ-адмыслоўцамі. ІТ патрабуюць складанай падрыхтоўкі, вялікіх першапачатковых выдаткаў і навукаёмістай тэхнікі. Іх уводзіны павінна пачынацца з стварэння матэматычнага забеспячэння, фармаванні інфармацыйных струменяў у сістэмах падрыхтоўкі адмыслоўцаў. У цяперашнi час асаблiвую актуальнасць атрымлiвае вывучэнне iнфармацыйных тэхналогiй i сiстэм ў эканомiцы. Адмыслоўцы гэтай галiны маюць кваліфікацыю «інжынер-праграміст-эканаміст» i валодаюць ведамi па рабоце з такiмi перспектыўнымi мовамi і сістэмамi праграмавання як C, C++, Java, сучаснымi візуальнымi асяроддзямi праграмавання як Visual C + +, C + + Builder і інш; базамi дадзеных, СКБД і SQL, аперацыйнымi сістэмамi і асяроддзямi. Таксама значнае месца ў навучанні займаюць кампутарныя сеткі, тэхналогіі архітэктуры кліент-сервер, Internet і WEB-дызайну. Шмат увагі надаецца вывучэнню інтэграваных міждысцыплінарных дысцыплін, такіх, як эконометрика, эканоміка-матэматычныя мадэлі і метады, інтэлектуальныя сістэмы ў эканоміцы, сістэмы падтрымкі прыняцця рашэнняў і інш. Гэтыя веды дазволяюць эфектыўна вырашаць самыя складаныя задачы эканомікі і іншых сфер чалавечай дзейнасці. Даследаванні паказалі, што спецыялістаў, якія валодаюць інтэграванымі ведамі ў галіне інфармацыйных тэхналогій і эканомікi, чакаюць прадпрыемствы, банкі, навуковыя ўстановы, ВНУ і камерцыйныя структуры. Тэзісны план тэксту: 1. Паняцце “інфармацыйныя тэхналогіі” як тэрмін інфарматыкі сфарміравалася напрыканцы 80-х гадоў і з’яўляецца шырока распаўсюджаным. 2. Інфармацыйныя тэхналогіі звязаны з выкарыстаннем кампутаров і праграмнага забеспячэння для апрацоўкі інфармацыі i патрабуюць складанай падрыхтоўкі. 3. Асаблiва актуальна вывучэнне iнфармацыйных тэхналогiй i сiстэм ў эканомiцы. 4. Адмыслоўцы па iнфармацыйным тэхналогiям i сiстэмам ў эканомiцы валодаюць перспектыўнымi мовамi і сістэмамi праграмавання, а таксама інтэграванымi міждысцыплінарнымi дысцыплінамi. 5. Спецыялiсты па інфармацыйным тэхналогіям і сiстэмам ў эканоміке запатрабаваны ў многiх абласцях народнай гаспадаркi.
Заданне 5. Знайдзiце памылкi ў тэксце, выпраўце iх. Стварэнне аутаматызаванных сiстэм кiравання – заканамерный этап на шляхе развiця i ўдасканальвання метадау i тэхналогiй кiравання сучастнай вытворчасьцю, галiнамi народнай гаспадаркi, сiстэмамi массавага абслугоування i iнш.. Неабходнасьць аутамацiзацыi працэссаў кiравання абумоулена многiмi прычынамi. Паскараюцца тэмпы роста выпускаемай прадукцыi, узрастает складанасьць абьектау кiравання i умоваў iх функцыянiравання, узмацняецца канцэнтрацыя i спецыялiзацыя вытворчасьцi, змяняецца склад прадукцыi і яеспажывецкiх якасцяў.
Стварэнне аўтаматызаваных сiстэм кiравання – заканамерны этап на шляху развiцця i ўдасканальвання метадаў i тэхналогiй кiравання сучаснай вытворчасцю, галiнамi народнай гаспадаркi, сiстэмамi масавага абслугоўвання i iнш.. Неабходнасць аўтаматызацыi працэсаў кiравання абумоўлена многiмi прычынамi. Паскараюцца тэмпы роста выпускаемай прадукцыi, узрастае складанасць аб”ектаў кiравання i ўмоваў iх функцыянавання, узмацняецца канцэнтрацыя i спецыялiзацыя вытворчасцi, змяняецца склад прадукцыi і яе спажывецкiя якасцi.
Заданне 6. Перакладзiце. тэкст на беларускую мову. Знайдзiце ў перакладзе прыклады магчымай iнтэрферэнцыi. Вызначце яе вiд. Выпiшыце тэрмiны. Предметом электронной техники является теория и практика применения электронных, ионных и полупроводниковых приборов в устройствах, системах и установках для различных областей народного хозяйства. Гибкость электронной аппаратуры, высокие быстродействия, точность и чувствительность открывают новые возможности во многих отрослях науки и техники. Радио (от латинского “radiare” – излучатель, испускать лучи) – 1) способ беспроволочной передачи сообщений на расстояние посредством электромагнитных волн (радиоволн), изобретённый русским учёным А.С.Поповым в 1985 году; 2) область науки и техники, связанная с изучением физических явлений, лежащих в основе этого способа, и с его использованием в связи, вещании, телевидении, локации и т.д. Радио, как уже было сказано выше, открыл великий русский ученый Александр Степанович Попов. Датой изобретения радио принято считать 7 мая 1895 г., когда А.С.Попов выступил с публичным докладом и демонстрацией работы своего радиоприемника на заседании Физического отделения Русского физико-химического общества в Петербурге. Развитие электроники после изобретения радио можно разделить на три этапа: радиотелеграфный, радиотехнический и этап собственно электроники. В первый период (около 30 лет) развивалась радиотелеграфия и разрабатывались научные основы радиотехники. С целью упрощения устройства радиоприёмника и повышения его чувствительности в разных странах велись интенсивные разработки и исследования различных типов простых и надёжных обнаружителей высокочастотных колебаний – детекторов.
Прадметам электроннай тэхнікі з'яўляецца тэорыя і практыка ўжывання электронных, іонных і полуправадніковых прыбораў у прыладах, сістэмах і абсталяваннях у розных вобласцях народнай гаспадаркі. Гнуткасць электроннай апаратуры, высокія хуткадзейнасці, дакладнасць і адчувальнасць адчыняюць новыя магчымасці ў шматлікіх накірунках навукі і тэхнікі. Радыё (ад лацінскага "radiare" - выпраменьвальнік, выпускаць прамяні) – 1. спосаб бяздротавай перадачы паведамленняў на адлегласць з дапамогай электрамагнітных хваль (радыёхваль), вынайдзеных рускім навукоўцам А.С.Паповым у 1985 годзе; 2. вобласць навукі і тэхнікі, звязаная з вывучэннем фізічных з'яў, якія ляжаць у аснове гэтага спосабу, і з яго выкарыстаннем у сувязі, вяшчанні, тэлебачанні, лакацыі і г.д. Радыё, як ужо было сказана вышэй, адкрыў вялікі рускі навуковец Аляксандр Сцяпанавіч Папоў. Датай вынаходства радыё прынята лічыць 7 мая 1895 г., калі А.С.Папоў выступіў з публічным дакладам і дэманстрацыяй працы свайго радыёпрыёмніка на паседжэнні Фізічнага аддзялення Рускага фізіка-хімічнага грамадства ў Пецярбургу. Развіццё электронікі пасля вынаходства радыё можна падзяліць на тры этапы: радыётэлеграфны, радыетэхнічны і этап электронікі. У першы перыяд (каля 30 гадоў) развівалася радыётэлеграфія і распрацоўваліся навуковыя асновы радыётэхнікі. З мэтай спрашчэння дэталей радыёпрыёмніка і павялічванні яго адчувальнасці ў розных краінах вяліся інтэнсіўныя распрацоўкі і даследаванні розных тыпаў простых і надзейных прылад для выяўлення хвалявання высокай частаты - дэтэктараў.
Прыклады магчымай інтэрферэнцыі: …Прадметам электроннай тэхнікі з'яўляецца тэорыя і практыка ўжывання электронных, іонных і полуправадніковых прыбораў у прыладах, сістэмах і абсталяваннях у розных вобласцях народнай гаспадаркі… у – сінтаксічная (в) гаспадаркі – фанетычная (падмена выбухнога <г> фрыкатыўным) вобласцях – фанетычная (шапялявае вымаўленне <c’>,<ц’>) прадметам – сінтаксічная (прэдметам) во'бласцях – акцэнталагічная (вабласця'х)
З мэтай спрашчэння дэталей радыёпрыёмніка і ўзмацненні яго адчувальнасці ў розных краінах вяліся інтэнсіўныя распрацоўкі і даследаванні розных тыпаў простых і надзейных прылад для выяўлення хвалявання высокай частаты - дэтэктараў. З мэтай – сінтаксічная (с целью) вяліся – марфалагічная (зваротны дзеяслоў на –ся (велись))
Тэрміны: радыё, дэтэктары
Cпіс выкарыстаных крыніц:
1. Беларуская мова: Энцыклапедыя. Мн., 1994. 2. Ламака С.В. Беларуская мова (прафесійная лексіка). Электронны падручнік для студэнтаў дыстанцыйнай формы навучання. Мн., БДУІР, 2009.
