Уводзіны У дырэктыве СНК СССР і ЦК УКП(б) ад 29 чэрвеня 1941 гаварылася: “У занятых ворагам раёнах стварыць партызанскія атрады і дыверсійныя групы для барацьбы з варожай арміяй,для распальвання партызанскай вайны, для падрыва мастаў, дарог, псавання тэлефоннай і тэлеграфнай сувязі, падпалу складоу і г.д. У захопленых раёнах стварыць невыносныя ўмовы для ворага і ўсіх яго памагатых, праследаваць і знішчаць іх на кожным кроку, зрываць усе іх мерапрыемствы”. [1, с.35]. Адным з рашаючых фактараў перамогі Савецкага Саюза ў вайне з гітлераўскай Германіяй і яе саюзнікамі з'явілася ўсенародная барацьба з захопнікамі. Гэтая барацьба ажыццяўлялася ў трох асноўных формах: узброенныя дзеянні партызан; дзейнасць падпольных груп і арганізацый; масавае супраціўленне насельніцтва, якое не ўваходзіла ў склад партызанскіх фарміраванняў і падпольных арганізацый, эканамічным, палітычным і ваенным планам акупантаў. Ужо на 5-ы дзень вайны ўтварыўся першы партызанскі атрад пад кіраўніцтвам В.З.Каржа. Спачатку ён дзейнічаў як знішчальны, вёў абарончыя баі за Пінск, потым перайшоў да партызанскіх формаў барацьбы.[2] Адны партызанскія атрады ствараліся партыйнымі камітэтамі на месцах, другія засылаліся з-за лініі фронту. Фарміравалі партызанскія атрады i ваеннаслужачыя, якія трапілі ў акружэнне. Развіццю партызанскага руху на Беларусі спрыялі беззаконне i свавольствы акупантаў. Сярод актыўных удзельнікаў барацьбы былі i тыя, хто не ўваходзіў у склад партызанскіх атрадаў. Жыхары вёсак забяспечвалі партызан харчаваннем, адзеннем, вялі разведку, дапамагалі выводзіць са строю шашэйныя i чыгуначныя камунікацыі, парушалі лініі сувязі. Прадстаўнікі больш як 70 нацыянальнасцей i народнасцей СССР змагаліся з фашыстамі на тэрыторыі акупіраванай Беларусі.[6] 1. Узаемадзеянне партызан і падпольшчыкаў з часцямі Чырвонай Арміі.
25 ліпеня 1941 года на Беларусі было сфарміравана больш за 100 атрадаў i груп, якія налічвалі 2644 чалавек 88 з іх накіраваны за лініі фронту на захопленыя ворагам тэрыторыю. Адным з першых быў Суражскі атрад у Віцебскай вобласці пад кіраўніцтвам дырэктара кардоннай фабрыкi ў рабочым пасёлку Пудаць М.Ф. Шмырова. Толькі ў жніўні – верасні гэты атрад разграміў шэраг варожых гарнізонаў, падарваў некалькі чыгуначных і шашэйных мастоў. На Палесci значныя ўдары па ворагу наносіў партызанскі атрад «Чырвоны Kacтрычнік», які ўзначальваў Ц. П. Бумажкоў, а потым Ф.І. Паўлоўскі. Ім першым з партызан у жніўні 1941 г. прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.[3] Да пачатку 1942 г., пa няпоўных звестках на Беларусі дзейшчала 99 атрадаў i амаль столькі ж партызанскіх груп. На развіццё ўсенароднай бацьбы ў тыле ворага ўплывалі поспехі Чырвонай Арміі. Рэйкавая вайна, глыбокія рэйды па тылах праціўніка, адчувальныя ўдары па гарнізонах, пастаянная разведка, актыўнае ўзаемадзеянне з воінамі-франтавікамі былі асноўнымі метадамі іх барацьбы.[2] Удары партызан па камунікацыях немцаў набылі вялікі размах у сакавіку 1943 года, калі савецкія войскі атакавалі паўднёвыя раёны Бранскай вобласці і дзеянні партызан сталі ўсё больш каардынавацца з аперацыямі Чырвонай арміі. Па ўсёй бачнасці, найбольш яркім праявай поспеху стала разбурэнне двух важных мастоў: мост праз Дзясну непадалёк ад Вигоничей быў разбураны ў ноч на 1 сакавіка, мост праз раку раўнуе побач з Синезерками - 13 сакавіка 1943 года. 1 Красавік 1943 года камандаванне 2-й танкавай арміі немцаў было вымушана прызнаць, што дзеянні партызан на час парушылі забеспячэнне войскаў, але партызанам не ўдалося дамагчыся таго выніку, якога баяліся немцы, улічваючы колькасць атрадаў, выразна арганізаванае камандаванне і добрае абсталяванне партызан. У ходзе вызвалення рэспублiкi вайсковыя злучэннi i часцi Чырвонай Армii цесна ўзаемадзейнiчалi з партызанскiмi фармiраваннямi. 3 дапамогай партызан асобныя часцi Чырвонай Армii заходзiлi ў тыл працiўнiка, здзяйснялi глыбокiя абходныя манеўры i cумеснымi раптоўнымi ўдарамi вызвалялi населенныя пункты.[2] Толькі са жніўня 1941 на чэрвень 1942 г., паводле данных гітлераўскай адміністрацыі, на тэрыторыі генеральнай акругі Беларусь партызаны здзейснілі 176 нападаў на гарнізоны, апорныя i іншыя пункты акупантаў. Да канца 1942 г. яны знiшчылі больш за l00 тыс. гітлераўцаў, разграмілі 24 штабы вайсковых часцей i злучэнняў, падбілі 398 танкаў i бронемашын, 181 самалёт, падарвалі больш як 5 тыс. aўтамашын.[2] У маi 1942 г. для цэнтралізацыі кіраўніцтва партызанскім рухам пры Стаўцы Вярхоўнага Галоўнакамандавання быў створаны Цэнтральны штаб партызанскага руху (ЦШПР) на чале з П. К. Панамарэнкам. У верасні 1942 г. утвораны Беларускі штаб партызанскага руху (БШПР) на чале з П.З. Калiніным..[4]3 мэтай каардынацыі дзеянняў партызан з caвецкімi войскамі, паляпшэня аператыўнага кіраўніцтва БШПР стварыў аператыуныя групы, якія былі накіраваны ў ваенныя саветы ўcix тpox Беларускіх і 1-га Прыбалтыйскага франтоў. Гэта дало магчымасць партызанам лепш улічваць інтарэсы Чырвонай Арміі. Дзякуючы дзейнасці БШПР значна палепшылася арганізацыя ўзбраення партызан, забеспячэнне ix сродкамі сувязі,
Уводзіны У дырэктыве СНК СССР і ЦК УКП(б) ад 29 чэрвеня 1941 гаварылася: “У занятых ворагам раёнах стварыць партызанскія атрады і дыверсійныя групы для барацьбы з варожай арміяй,для распальвання партызанскай вайны, для падрыва мастаў, дарог, псавання тэлефоннай і тэлеграфнай сувязі, падпалу складоу і г.д. У захопленых раёнах стварыць невыносныя ўмовы для ворага і ўсіх яго памагатых, праследаваць і знішчаць іх на кожным кроку, зрываць усе іх мерапрыемствы”. [1, с.35]. Адным з рашаючых фактараў перамогі Савецкага Саюза ў вайне з гітлераўскай Германіяй і яе саюзнікамі з'явілася ўсенародная барацьба з захопнікамі. Гэтая барацьба ажыццяўлялася ў трох асноўных формах: узброенныя дзеянні партызан; дзейнасць падпольных груп і арганізацый; масавае супраціўленне насельніцтва, якое не ўваходзіла ў склад партызанскіх фарміраванняў і падпольных арганізацый, эканамічным, палітычным і ваенным планам акупантаў. Ужо на 5-ы дзень вайны ўтварыўся першы партызанскі атрад пад кіраўніцтвам В.З.Каржа. Спачатку ён дзейнічаў як знішчальны, вёў абарончыя баі за Пінск, потым перайшоў да партызанскіх формаў барацьбы.[2] Адны партызанскія атрады ствараліся партыйнымі камітэтамі на месцах, другія засылаліся з-за лініі фронту. Фарміравалі партызанскія атрады i ваеннаслужачыя, якія трапілі ў акружэнне. Развіццю партызанскага руху на Беларусі спрыялі беззаконне i свавольствы акупантаў. Сярод актыўных удзельнікаў барацьбы былі i тыя, хто не ўваходзіў у склад партызанскіх атрадаў. Жыхары вёсак забяспечвалі партызан харчаваннем, адзеннем, вялі разведку, дапамагалі выводзіць са строю шашэйныя i чыгуначныя камунікацыі, парушалі лініі сувязі. Прадстаўнікі больш як 70 нацыянальнасцей i народнасцей СССР змагаліся з фашыстамі на тэрыторыі акупіраванай Беларусі.[6] 1. Узаемадзеянне партызан і падпольшчыкаў з часцямі Чырвонай Арміі.
25 ліпеня 1941 года на Беларусі было сфарміравана больш за 100 атрадаў i груп, якія налічвалі 2644 чалавек 88 з іх накіраваны за лініі фронту на захопленыя ворагам тэрыторыю. Адным з першых быў Суражскі атрад у Віцебскай вобласці пад кіраўніцтвам дырэктара кардоннай фабрыкi ў рабочым пасёлку Пудаць М.Ф. Шмырова. Толькі ў жніўні – верасні гэты атрад разграміў шэраг варожых гарнізонаў, падарваў некалькі чыгуначных і шашэйных мастоў. На Палесci значныя ўдары па ворагу наносіў партызанскі атрад «Чырвоны Kacтрычнік», які ўзначальваў Ц. П. Бумажкоў, а потым Ф.І. Паўлоўскі. Ім першым з партызан у жніўні 1941 г. прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.[3] Да пачатку 1942 г., пa няпоўных звестках на Беларусі дзейшчала 99 атрадаў i амаль столькі ж партызанскіх груп. На развіццё ўсенароднай бацьбы ў тыле ворага ўплывалі поспехі Чырвонай Арміі. Рэйкавая вайна, глыбокія рэйды па тылах праціўніка, адчувальныя ўдары па гарнізонах, пастаянная разведка, актыўнае ўзаемадзеянне з воінамі-франтавікамі былі асноўнымі метадамі іх барацьбы.[2] Удары партызан па камунікацыях немцаў набылі вялікі размах у сакавіку 1943 года, калі савецкія войскі атакавалі паўднёвыя раёны Бранскай вобласці і дзеянні партызан сталі ўсё больш каардынавацца з аперацыямі Чырвонай арміі. Па ўсёй бачнасці, найбольш яркім праявай поспеху стала разбурэнне двух важных мастоў: мост праз Дзясну непадалёк ад Вигоничей быў разбураны ў ноч на 1 сакавіка, мост праз раку раўнуе побач з Синезерками - 13 сакавіка 1943 года. 1 Красавік 1943 года камандаванне 2-й танкавай арміі немцаў было вымушана прызнаць, што дзеянні партызан на час парушылі забеспячэнне войскаў, але партызанам не ўдалося дамагчыся таго выніку, якога баяліся немцы, улічваючы колькасць атрадаў, выразна арганізаванае камандаванне і добрае абсталяванне партызан. У ходзе вызвалення рэспублiкi вайсковыя злучэннi i часцi Чырвонай Армii цесна ўзаемадзейнiчалi з партызанскiмi фармiраваннямi. 3 дапамогай партызан асобныя часцi Чырвонай Армii заходзiлi ў тыл працiўнiка, здзяйснялi глыбокiя абходныя манеўры i cумеснымi раптоўнымi ўдарамi вызвалялi населенныя пункты.[2] Толькі са жніўня 1941 на чэрвень 1942 г., паводле данных гітлераўскай адміністрацыі, на тэрыторыі генеральнай акругі Беларусь партызаны здзейснілі 176 нападаў на гарнізоны, апорныя i іншыя пункты акупантаў. Да канца 1942 г. яны знiшчылі больш за l00 тыс. гітлераўцаў, разграмілі 24 штабы вайсковых часцей i злучэнняў, падбілі 398 танкаў i бронемашын, 181 самалёт, падарвалі больш як 5 тыс. aўтамашын.[2] У маi 1942 г. для цэнтралізацыі кіраўніцтва партызанскім рухам пры Стаўцы Вярхоўнага Галоўнакамандавання быў створаны Цэнтральны штаб партызанскага руху (ЦШПР) на чале з П. К. Панамарэнкам. У верасні 1942 г. утвораны Беларускі штаб партызанскага руху (БШПР) на чале з П.З. Калiніным..[4]3 мэтай каардынацыі дзеянняў партызан з caвецкімi войскамі, паляпшэня аператыўнага кіраўніцтва БШПР стварыў аператыуныя групы, якія былі накіраваны ў ваенныя саветы ўcix тpox Беларускіх і 1-га Прыбалтыйскага франтоў. Гэта дало магчымасць партызанам лепш улічваць інтарэсы Чырвонай Арміі. Дзякуючы дзейнасці БШПР значна палепшылася арганізацыя ўзбраення партызан, забеспячэнне ix сродкамі сувязі, боепрыпасамi, больш дакладнымі сталі каардынацыя і ўзаемадзеянне з часцямі Чырвонай Арміі
